Chủ nghĩa tư bản với bộ mặt của các sàn TMĐT

17-03-2025

(giật tít nghe to tát tí :D)

Chuyện này là dễ đoán và chính xác là nó vẫn diễn ra theo đúng lộ trình của các sàn TMĐT thôi, là lộ trình “bóp cổ” người bán hàng 😂. Ít nhất có một case tham khảo quen thuộc chính là Grab, nó tiêm nhiễm vào đầu cả xã hội là nó “rẻ” đến khi mắc câu rồi nó giật dây đau mà không nhả ra được ý 😂

Ai tò mò có thể dò tìm lại sự thay đổi trong các chính sách/quy định của các sàn TMĐT mà điển hình là Shopee hay Lazada là thấy, xu hướng chung sẽ là: giảm chất lượng dịch vụ và tăng/thêm loại phí theo thời gian. Dù có luôn miệng trách nhiệm nọ kia nhưng tất cả các sàn chỉ muốn “trách nhiệm tối thiểu, lợi nhuận tối đa” chứ không quan tâm cả người mua và người bán. Ví dụ:

– Trước có đầy đủ thông tin khách hàng để liên lạc khi cần, giờ bị giấu, có vấn đề cần xử lý nhanh như hỏi shipper cũng không cho số điện thoại của khách.

– Trước sàn có số hotline support, giờ chỉ còn chat với một con bot AI đần độn mà bạn sẽ phải tìm cách lừa nó mới chat được với người thật.

– Là nơi bán hàng nhưng người mua tìm mua mặt hàng gì đó sẽ không thấy giá rẻ nhất nếu những người bán rẻ đó không chịu nộp tiền cho sàn dưới các dạng dịch vụ quảng cáo, thay vì thế cùng một sản phẩm nhưng giá cao trời ơi lại hiện ra ngay cho khách hàng mua 😂

– Một công cụ phổ biến là người bán có thể block những khách hàng linh tinh, bán cho ai là quyền của họ. Lịch sử khách hàng là rất quan trọng để có thể phòng ngừa giảm thiểu các rủi ro giao dịch không thành công, nhưng nếu giảm đơn hàng sẽ làm giảm doanh thu của Shopee, thế nên giờ bỏ luôn chức năng block, hoàn toàn không biết người mua là ai, kể cả vừa hôm qua nó boom hàng của mình nay nó lại đặt hàng tiếp 😂

Và một vấn nạn của những thị trường còn hoang dã như VN là việc thanh toán sau (COD) kết hợp với dân trí thấp, luật lệ không ai để ý, nên đặt hàng thì cứ đặt xong không thèm lấy, bọn gian nó cũng lợi dụng lừa đảo tráo hàng dễ dàng… Tất cả chỉ người bán chịu.

Trước kia thì nếu đơn hàng không thành công, tức là cả người bán và Shopee đều tốn chi phí mà không kiếm được một xu nào, chiều vận chuyển trả hàng là Shopee chịu. Gần đây có lẽ tỷ lệ đơn hàng thành công giảm đi mạnh, ảnh hưởng tới doanh thu, thế nhưng thay vì phát triển các công cụ và hỗ trợ người bán sàng lọc khách hàng, giảm thiểu rủi ro đơn hàng không thành công (trả hàng, lừa đảo, boom hàng…) thì Shopee nghĩ ra một cách để mình bớt lỗ bằng cách móc túi người bán: các đơn hàng trả lại sẽ bị tính phí ship.

Thứ nhất là đơn hàng không thành công thì Shopee không thu được phí bán hàng nhưng từ nay vẫn có thêm doanh thu từ shipping chiều trả hàng (do chính Shopee Express làm). Tất nhiên là người bán móc túi ra mà trả, tốn thêm chi phí hơn trước. Thứ hai là có vấn đề xung đột lợi ích, giờ không chịu phí ship thì cứ thả cửa để cho đặt hàng, đơn hàng thành công thì ăn phí bán hàng, chi bằng không thành công thì cũng ăn được ít phí shipping.

Tại sao các sàn, hoặc chính xác là Shopee có thể “lộng hành” như thế? Vì thị trường chỉ có 2-3 tay chơi và Shopee đã chiếm đâu hơn 90% thị phần thì muốn làm gì chẳng được.

Tăng phí tới bao giờ? Tới khi nào lợi nhuận là cực đại rồi khó “bóp cổ” thêm được nữa và số lượng người bán “ra đi” cũng tới một ngưỡng nếu tăng nữa sẽ làm giảm doanh thu của họ.